Tentoonstelling
Wat is de betekenis van vrijheid anno nu voor mensen die woonachtig zijn in Friesland? Die vraag vertaalde zich in de zomer van 2019 in een opdracht van het Fries Museum. Voor het Fries Verzetsmuseum, onderdeel van het Fries Museum, mocht ik in samenwerking met Marieke Kijk in de Vegte, Kees Muizelaar, Sippy Tigchelaar en Hester Heite een serie van elf levensgrote portretten maken. Portretten in die ons op elf verschillende manieren doen beseffen wat heden ten dage de betekenis van vrijheid is in Friesland.
Interview · Roos (1986)
“Ik droomde vroeger heel vaak dat ik achterna werd gezeten of dat ik opgesloten werd, of dat ik opgesloten zat. Nu droom ik dat ik rolschaats of dat ik aan het dansen ben. Alles wat je meemaakt heeft invloed op je dromen, daar ben ik gewoon van overtuigd. Dus hoe vrijer mijn ziel werd hoe vrijer ik ging dromen. Ik rolschaats, ik fiets, ik dans, ik doe gewoon alles wat jij ook kan. Ik zeg altijd; ik ben een danser in het donker. Niemand ziet het maar ik ben altijd aan het springen en dansen..
Soms komt het er wel uit maar dan zeg ik tegen mensen wil je even springen of zo. Ik ben gewoon heel vrij. Als ik in het theater zit, dan ben ik als een soort Mary Poppins dan lijkt het net of ik boven het publiek zo’n beetje zweef. Dan gaat mijn ziel er soms ook uit van vreugde en plezier en verbind ik me gewoon met wat me geboden wordt en dan denk ik niet eens meer aan dat wat ik niet kan..
Daar denk ik nooit meer aan. Vroeger moest ik altijd huilen na een show, omdat ik niet wilde dat het magische voor mij stopte, ook omdat ik gewoon zo jaloers was. Maar ik ben niet meer jaloers om wat die mensen staan te doen. Weet je iedereen heeft zijn talenten en iedereen heeft zijn gaven meegekregen en sommige gaven zijn nu eenmaal fysiek. Vroeger kon ik daar om huilen. Uit jaloersheid. Maar dat heb ik nu niet meer zo omdat ik mezelf ook niet meer identificeer met de beperking, maar meer met de vrijheid die ik nog heb.”
Roos liep door zuurstofgebrek tijdens haar geboorte hersenletsel op. Ze is lichamelijk gehandicapt en heeft thuis dag en nacht hulp nodig bij alledaagse handelingen. Roos ervaart dagelijks dat echte vrijheid van binnen zit.
Interview · Meysam (1983)
“Ik ben een vader van twee kinderen. Ik heb heel veel bereikt. Iedereen accepteert mij hier. Mijn ouders in Iran niet. Het is niet leuk. Ik denk ook: kom op, ik ben oud en wijs genoeg. Ik steel niet. Ik werk me kapot. Ik breng goed geld voor mijn gezin binnen. Ik ben gelovig. Ik bid vijf keer per dag. Ik rook niet. Ik heb nog nooit gedronken. Wees blij met wat ik ben, met wie ik ben. Laat me dansen. Dansen is voor mij alles, het is een verhaal vertellen, je emoties uiten.”
Meysam heeft een eigen dansschool en geeft op verschillende plekken in Friesland dansles aan kinderen. De passie voor dansen ontdekte hij op jonge leeftijd. In Iran, binnen het streng Islamitische gezin waarin hij opgroeide, was en is voor die passie geen ruimte..
Interview · Rinze (1938)
“Ik maak me druk om het huidige neoliberalisme. Letterlijk betekent dat: nieuwe vrijheid. Het betekent vooral meer vrijheid voor de rijken, meer vrijheid voor de werkgevers, meer vrijheid voor de multinationals en niet voor de gewone mensen. Zekerheden gaan achteruit voor de meeste mensen en voor heel veel mensen is zekerheid vrijheid.”
Rinze uit Lemmer is ruim 45 jaar gemeenteraadslid voor de communistische partij (ncpn) in zijn gemeente, nu de Fryske Marren. Als volksvertegenwoordiger verzet hij zich in woord en daad tegen de groeiende ongelijkheid in de maatschappij.
De diversiteit van mensen en de vele manieren waarop die tot uiting komt, vind ik onuitstaanbaar fascinerend. Die fascinatie leerde me dat waar het vooroordeel loert, je nooit genoeg moeite kunt doen om de ander te begrijpen. Juist omdat je daarmee begrip vindt en je ook jezelf beter kunt leren kennen. De opdracht om deze tentoonstelling samen te stellen, om op zoek te gaan naar een divers gezelschap dat in al haar veelzijdigheid over de betekenis en de grenzen van vrijheid zou verhalen, was in die zin een feest. Dat deze belangrijke verhalen in een mooie zaal in het Fries Museum voor velen zullen weerklinken, ontroert me.