Toen vanuit het lectoraat Kennisanalyse Sociale Veiligheid van Hogeschool Utrecht de vraag kwam om voor onderwijsdoeleinden het fascinerende levensverhaal van de broers Nahib en Nabil als podcast vast te leggen, zei ik “Ja, graag! Maar onder de voorwaarde dat we een verhaal mogen maken dat voor een veel groter publiek dan alleen de Hogeschool-studenten interessant – en te beluisteren is.”
Dat het mij samen met audiomaker Jan-Paul de Bondt is gelukt om de bijzondere levensverhalen van Nahib en Nabil als podcast met de titel Sorry voor mijn Broertje, via kro-ncrv bij 3fm gepubliceerd te krijgen, stemt me bijzonder trots. Dat diezelfde serie, inclusief een viertal aanvullende afleveringen, met als titel Verklaring omtrent gedrag, binnen het curriculum van de studie Social Work op Hogeschool Utrecht een plek krijgt, is van grote waarde.
Nabil en Nahib. Twee broers van Afghaanse komaf. Gevlucht voor de Taliban komen ze op jonge leeftijd aan in Nederland, om hier uiteindelijk allebei een andere kant op te gaan. Nahib, de oudste van de twee, werkt zich op tot hulpverlener met een hbo-diploma. Nabil besluit, na één mislukt baantje, dat er andere manieren zijn om geld te komen.
Wat maakt de ene broer tot een schrikbeeld en de ander tot een toonbeeld van een generatie? Wat bepaalt welke afslagen we nemen in het leven? In de podcast Sorry voor mijn broertje zoeken we antwoord op die vragen aan de hand van de levensverhalen van Nahib en Nabil.
“Soms is de eerste zin van een roman zo goed geschreven dat je metéén geboeid bent en voelt: deze schrijver weet hoe je een verhaal in elkaar moet zetten. Zo kom je een podcast tegen waarbij je na 30 seconden al weet: hier wil ik meer van horen. Dat gebeurt bij Sorry voor mijn broertje. In de openingsscène worden twee jongens door een arrestatieteam van hun bed gelicht. Over de één zegt de politie: ‘Hij is het niet’, de ander gaat de cel in. ”
Het criminologische audioproject Verklaring omtrent gedrag van het Utrechtse Lectoraat Kennisanalyse Sociale Veiligheid mondde uit in de scherp gefocuste podcastreeks Sorry voor mijn broertje van Sjoerd Litjens en Jan Paul de Bondt die door toon, vormgeving en inhoud de perfecte aansluiting vindt op het merk en de doelgroep van 3fm.
In de beeldende traditie van de kro- en ncrv-radiodocumentaire wordt het Afghaanse vluchtelingengezin waarin Nahib en Nabil opgroeiden liefdevol en zonder oordeel geportretteerd. De ene broer kreeg zijn leven op de rails en ging werken in een justitiële jeugdinrichting, terwijl de andere broer aan de verkeerde kant van de tralies belandde. De urgente vraag naar het verschil tussen beider levenspaden geeft een gezicht aan het vakgebied criminologie. Voor de 3fm-doelgroep biedt de reeks een inkijkje in een situatie van leeftijdsgenoten die veelal verborgen blijft. Het medium podcast blijkt bij uitstek geschikt voor dit verhaal, vanwege het diepgaande karakter van het dubbelportret.
De serie wordt dienstbaar aan elkaar gepraat en de vormgeving is van hoge kwaliteit. Indringend zijn fragmenten waarin we bijvoorbeeld horen hoe de politie binnenvalt bij het gezin en daar een vuurwapen aantreft. Niet alleen het verhaal van de twee broers wordt verteld, maar we horen ook het directe effect van de situatie op de familie.
De 3fm-reeks vangt goed de taligheid van beide broers, die beiden een bloemrijke manier van spreken hebben die krachtig naar voren komt in de interviews. Die zijn van hoge kwaliteit en laten, in combinatie met een pakkend audiodesign, de luisteraar achter met de behoefte aan meer. Dat ‘meer’ is er in de vorm van vier verdiepingspodcasts waarin de criminologische theorie erbij wordt gepakt. We horen onder meer verhalen van experts over de dagelijkse mores in een justitiële jeugdinrichting. De moederserie is inmiddels onderdeel van het curriculum van de studie Social Work.
De jury van de Zilveren Reissmicrofoon wierp dit jaar een brede blik op het audiolandschap. Ze genoot bij deze multichannelpodcast van excellente, doelgroepgerichte audio binnen een innovatief samenwerkingsverband, gedreven vanuit een oprecht voelende noodzaak om dit verhaal op deze manier(en) te vertellen. Met genoegen constateert zij dat ook een fonds ter stimulering van forensisch psychiatrisch onderzoek de potentie van de podcast onderkent en zij complimenteert de Stichting Vrienden van Oldekotte met hun vroege vertrouwen in dit bijzonder waardevolle project.
Bovenal hoopt de jury op meer producties van Sjoerd Litjens en Jan Paul de Bondt en het getalenteerde team dat deze met elkaar vervlochten podcastreeksen onder hun aanvoering tot stand wist te brengen.
Arjan Snijders, Edwin Wendt, Frederique de Jong, Iris Verhulsdonk, Jan Emous, Paul van der Lugt, Roeland van Zeijst, Rutger Boxhoorn, Sagid Carter, Vincent Bijlo.
De podcastserie laat twee kanten van een schijnbaar zelfde verhaal zien. Maar ook de levensverhalen van criminele jongeren – en hun familieleden – zijn natuurlijk altijd uniek. Echte verhalen maken de noodzaak tot genuanceerd denken over het ontstaan van crimineel gedrag veel beter invoelbaar dan wetenschappelijke studies.